UKRATKO:
Zone fluktuacije
- Apsolutna zona fluktuacije (AZF)
- predstavlja najveće dozvoljeno odstupanje cene od indikativne cene hartije od vrednosti, odnosno raspon cena van kojeg nije dozvoljeno zaključivanje transakcija na istom berzanskom sastanku. Jednaka je trenutno važećoj standardnoj zoni fluktuacije prema kojoj se dodeljuje status nalozima (aktivan / neaktivan). Postavlja se kao procentualni iznos u odnosu na indikativnu cenu. Mora biti uvek postavljena. Važi kod MKT i MPC.
Od 21.5.2012. godine, od kada će biti implementirane ove izmene, AZF se utvrđuje jedinstveno u rasponu od:
+/-10% u trgovanju hartijama od vrednosti na listinzima regulisanog tržišta,
+/-20% u trgovanju hartijama od vrednosti na Open Market regulisanog tržišta,
+/- 40% u trgovanju akcijama na MTP Belex,
+/-20% u trgovanju ostalim hartijama od vrednosti i drugim finansijskim instrumentima na MTP Belex.
- Statička zona fluktuacije (SZF)
- predstavlja odstupanje cene od indikativne cene, a čije dostizanje aktivira vanredne faze trgovanja. Zona čijim probijanjem dolazi do aktiviranja unutar dnevne aukcije (MKT) ili produženja predotvaranja kod MPC. Postavlja se kao procentualni iznos u odnosu na indikativnu cenu. Meri procentualnu promenu između PCP i indikativne cene (MKT) odnosno PAP i indikativne cene u trenutku aukcije. Može se postaviti samo po jedna SZF, u intervalu od indikativne do gornje AZF, odnosno donje AZF. Važi kod MKT i MPC.
Od 21.5.2012. godine, od kada će biti implementirane ove izmene, SZF se utvrđuje jedinstveno u rasponu od:
+/-5% u trgovanju hartijama od vrednosti na listinzima regulisanog tržišta,
+/-10% u trgovanju hartijama od vrednosti na Open Market,
+/- 20% u trgovanju akcijama na MTP Belex,
+/-10%, u trgovanju ostalim hartijama od vrednosti i drugim finansijskim instrumentima na MTP Belex.
- Dinamička zona fluktuacije (DZF)
- predstavlja odstupanje cene u odnosu na prethodnu cenu hartije od vrednosti, a čije dostizanje aktivira skup faze unutar-dnevne aukcije. Postavlja se kao procentualni iznos u odnosu na cenu poslednje transakcije. Meri procentualnu promenu trenda između PCP i poslednje cene. Važi samo kod MKT. Neće biti korišćena prilikom ove implementacije pravila poslovanja. O korišćenju DZF odluku donosi Upravni odbor.
Faze trgovanja
- Faze unutar dnevne aukcije (Intraday predotvaranje)
Ova faza se koristi isključivo kod metoda kontinuiranog trgovanja u slučaju da je aktivirana SZF i/ili DZF. Tokom ove faze nije dozvoljeno zaključivanje transakcija. U ovu fazu se prenose svi nalozi iz prethodnih faza. Dozvoljeno je ispostavljanje unapred određenih vrsta naloga. Tokom ove faze vrši se izračunavanje PAP-a.
Skup faza unutar-dnevne (intraday) aukcije čine sledeće faze:
- unutar-dnevno (intraday) predotvaranje - može da se sastoji od jedne ili kombinacije sledećih podfaza:
- prijem naloga
- random period
- unutar-dnevna aukcija,
- trgovanja po ceni unutar-dnevne aukcije;
- Produžetak prijema naloga (predotvaranja)
Ova faza se aktivira nakon probijanja SZF tokom predotvaranja ili intraday predotvaranja. Tokom ove faze nije dozvoljeno zaključivanje transakcija. U ovu fazu se prenose svi nalozi iz prethodnih faza. Dozvoljeno je ispostavljanje samo unapred određenih vrsta naloga. Tokom ove faze vrši se izračunavanje PAP-a.
- Intra-day aukcija
Određivanje cene na intraday aukciji vrši na po istom algoritmu kao i za standardnu aukciju. Uparivanje transakcija se vrši po standardnom algoritmu. Nakon intraday aukcije može se nastaviti faza kontinuiranog trgovanja ili ući u fazu završetka trgovanja (ukoliko je završen berzanski sastanak). Ne može se iz ove faze ući u novo intraday predotvaranje.